زندگینامه حضرت زهرا سلام الله علیها

زندگینامه حضرت زهرا سلام الله علیها از ولادت تا شهادت

حضرت فاطمه زهرا (س) دختر گرامی رسول خدا حضرت محمد (ص) و حضرت خدیجه کبری (س)، همسر مکرمه حضرت امام علی (ع) و مادر ارجمند و بزرگوار حضرت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و حضرت زینب کبری (س) است.

پدر بزرگوار حضرت زهرا سلام الله علیها خاتم پیامبران الهی و برترین مخلوقات خداوند و مادرش خدیجه، از زنان بزرگ و شریف قریش و نخستین بانویی بود که به اسلام پیوست و تمامی ثروت و دارایی خود را برای خدمت به اسلام و مسلمانان صرف کرد. خدیجه در دوران جاهلیت و دوران پیش از ظهور اسلام نیز به پاکدامنی مشهور بود، تا جایی که از او به طاهره (پاکیزه) یاد می‌شد.حضرت فاطمه زهرا (س) یکی از پنج بانوی مقدس تاریخ جهان به شمار می‌روند و جایگاه بسیار رفیعی در دین اسلام دارند.

۱۲ امام بزرگوار شیعه (ع) از نسل حضرت زهرا سلام الله علیها هستند؛ مطابق روایات سوره و آیاتی از قرآن کریم مانند سوره‌ی کوثر، سوره‌ی انسان، آیه‌ی تطهیر و آیه‌ی مودت در حق آن حضرت (س) و همسر و فرزندانش نازل گردیده است و دوستی و دشمنی با ایشان، به منزله دوستی و دشمنی با پیامبر (ص) است.

ولادت حضرت فاطمه زهرا (س)

حضرت زهرا سلام الله علیها در روز بيست جمادي الثاني سال دوم بعثت كه جمعه بود، در شهر مکه به دنیا آمد.

نام‌ها، کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه (س)

فاطمه (از ریشه فطم) به معنای جدا کردن و بریدن چیزی از چیز دیگر است و در روایات چند وجه برای نامیدن حضرت فاطمه(س) به این اسم گفته شده است.

لقب‌ها و کنیه‌‌هایی که در روایات و زیارت‌نامه‌ها، برای اشاره به حضرت فاطمه زهرا (س) استفاده شده است. زهرا، بتول، سیدة نساء العالمین و کوثر از القاب و اُمُّ اَبیها کنیه مشهور آن حضرت است.

حدیثی از پیامبر آمده است: «خدا او را فاطمه نامیده زیرا او و دوستدارانش را از آتش بریده و بازداشته است.» از امام صادق(ع) نیز نقل شده است: «او فاطمه نامیده شد زیرا از شر و بدی بازداشته شده است.»

 از پیامبر(ص) پرسیدند معنای بتول، که درباره مریم و فاطمه به کار می‌رود، چیست؟ فرمود: زنی است که هرگز عادت ماهیانه ندیده است. ام ابیها به لحاظ قواعد زبان عربی، کنیه است ولی با توجه به معنای آن می‌تواند جزو القاب به شمار آید.

در برخی منابع القاب دیگری نیز برای حضرت فاطمه(س) ذکر شده است از جمله:

سیدة، مصلّیة، قائمة، شاهدة، صائمة، ولیة، زاکیة، سلیمة، حلیمة، حبیبة، جمیلة، حفیفة، صالحة، مصلحة، صبیحة، محمدة، نصیبة، مجیبة، شریفة، مکرمة، عالمة، فاتحة، مُنعِمة، داعیة، معلمة، شافعة، مشفقة، جاهدة، ناصحة، متجهدة، راقیة، ناصیة، حاضرة، وافیة  و کوثر نیز یکی دیگر از القاب حضرت زهرا است که از سوره کوثر گرفته شده است.

نحوه‌ی به شهادت رسیدن حضرت فاطمه زهرا (س)

بر خلاف اهل سنت که بر این باورند آن حضرت بر اثر غم و اندوه رحلت پیامبر اکرم (ص) و به مرگ طبیعی فوت شده اند، شیعیان معتقد هستند که حضرت فاطمه زهرا (س) بر اثر آسیب‌های واردشده از سوی برخی از دشمنان پیامبر و خاندان اهل بیت (ع) به شهادت رسیده‌اند. شیعیان عامل اصلی شهادت آن حضرت را هجوم عمرابن خطاب و همدستانش می‌دانند. حضرت فاطمه زهرا (س) بر اثر تازیانه و سیلی و حمله‌ای که به ایشان صورت گرفته است و منجر به سقط جنین محسن شد به شهادت رسیدند.

محل دفن حضرت فاطمه زهرا (س) کجاست؟

مکانی نامعلوم که برای آن احتمالاتی مانند خانه حضرت فاطمه زهرا (س)، روضة النبی، بقیع و خانه عقیل ) بقعه ائمه بقیع( شمرده شده است. شیعیان دلیل مشخص نبودن قبر فاطمه زهرا (س) را مخفیانه دفن شدن او، به وصیت خود ایشان دانسته‌اند. به گفته آنان، فاطمه زهرا (س) به دلیل غصب خلافت از امام علی(ع)، تصرف فدک و یاری نکردن مسلمانان، وصیت کرد او را مخفیانه دفن کنند.

ایام فاطمیه چه روزهایی است؟

ایام فاطمیه؛ به روزهایی می‌گویند که دوستداران اهل بیت (ع) به مناسبت شهادت بانوی دو عالم حضرت زهرا سلام الله علیها عزاداری و سوگواری می‌کنند. به دلیل اختلاف روایات تاریخ شهادت این بانوی بزرگوار و معتبر بودن هر دو تاریخ  از سوی علمای شیعه، شعیان سراسر جهان هر دو نوبت را گرامی می‌دارند و در این ایام به یاد تمامی مصائب دختر پیامبر اکرم (ص) و به احترام خاندان پاک پنج تن آل عبا در مجالسی به ذکر فضائل و مصائب، ایشان می‌پردازند و سعی بر آن دارند تا راه ایشان را به همگان نشان دهند.

حضرت زهرا سلام الله علیها، کامل‌ترین و برترین بانوی عالم است که به عنوان دختر، همسر و مادر معصوم، با القاب و کنیه‌هایی همچون سیده نساء عالم، ام‌الائمه، ام‌ابیها، طاهره، صدیقه کبری و غیره شناخته می‌شوند. پس از رحلت پدر بزرگوارشان ایشان نیز توسط کفار به شهادت رسیدند.

بنا بر نظر مشهور علمای شیعه، فاطمیه اول از سیزدهم تا پانزدهم جمادی الاول و فاطمیه دوم از سوم تا پنجم جمادی الثانی می‌باشد. درباره‌ی تاریخ شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها روایات مختلفی وجود دارد و از چهل روز تا شش ماه بعد از رحلت پیامبر (ص) بیان شده است؛ اما میان علمای شیعه، دو احتمال معتبر است:

هفتاد و پنج روز بعد از رحلت پیامبر (ص) یا نود و پنج روز بعد از رحلت ایشان؛ بنابراین با توجه به رحلت پیامبر اسلام (ص) در بیست و هشتم صفر، بنا به روایت هفتاد و پنج روز، در مورخه سیزدهم تا پانزدهم جمادی‌الاوّل، شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها اتفاق افتاده است و این ایام را فاطمیّه اوّل می‌خوانند؛ اما بنا به روایت نود و پنج روز، شهادت حضرت (س) در سوم تا پنجم جمادی‌الثانی اتفاق افتاده و این ایام را فاطمیّه دوم می‌خوانند. 

وجه اختلاف در تاریخ شهادت ایشان از این جهت است که در صدر اسلام رسم‌الخط بیشتر به صورت بدون نقطه و اعراب بود و از آنجا که لفظ «تسعین» (نود) و «سبعین» (هفتاد) از جهت شکل کلمه یکسان است و تنها با نقطه گذاری متفاوت می‌شود. بر حسب همین اتفاق مشخص نیست روایت امام صادق (علیه السلام) هفتاد و پنج روز بوده است یا نود و پنج روز.

اما بر حسب سایر قرائن و مشهور علما و این که در روایتی گفته شده است که شهادت ایشان روز سوم جمادی الثانی است، یعنی پس از گذشت حدود نود و پنج روز از شهادت پیامبر بوده است نتیجه گیری می‌شود که مراد روایت امام صادق نود و پنج روز بوده است نه هفتاد و پنج روز. اگر چه موافق احتیاط آن است که به هر دو قول در تاریخ شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها عمل شود چنان که مرسوم نیز چنین است.

در ایام فاطمیه در شهرهای مختلف ایران مراسم عزاداری برگزار می‌شود. این مراسم از زمان تعطیل‌شدن سوم جمادی‌الثانی به عنوان روز شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها در ایران رونق بیشتری گرفته است. در سال ۱۳۷۹ به پیشنهاد آیت‌الله وحید خراسانی و بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، روز ۳ جمادی‌الثانی به‌مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) تعطیل رسمی اعلام شد. حسین وحید خراسانی و لطف‌الله صافی گلپایگانی  از مراجع تقلید در این روز در دسته‌های عزاداری که به سمت حرم حضرت معصومه(س) پیاده‌روی می‌کنند، حضور می‌یابند.

همچنین همزمان با ایام فاطمیه در برخی شهرهای ایران به‌ویژه قم نمایشگاه‌هایی با عنوان کوچه‌های بنی‌هاشم برای بازدید عمومی برگزار می‌شود و در آن نمایی از بقیع، غدیر خم و فدک به نمایش گذاشته می‌شود.

شیعیان عراق در روزهای هشتم ربیع‌الثانی، سیزدهم جمادی‌الاول و سوم جمادی‌الثانی برای حضرت زهرا سلام الله علیها عزاداری می‌کنند. همچنین در کشورهایی همچون پاکستان، آذربایجان، تاجیکستان و استرالیا و نیز در مرکز اسلامی هامبورگ و مرکز اسلامی امام علی استکهلم مراسم عزاداری در فاطمیه دوم برگزار می‌شود.

سابقه عزاداری برای حضرت فاطمه زهرا (س)

گزارش‌هایی از عزاداری اهل‌بیت(ع) برای حضرت فاطمه زهرا (س) وجود دارد .از امام صادق(ع) نقل شده است که برای حضرت فاطمه زهرا (س) عزاداری می‌کرد و در مجلس خود از ماجرای سقط حضرت محسن(ع) و کتک خوردن حضرت زهرا سلام الله علیها، یاد می‌نمود. همچنین به گزارش قاضی عبدالجبار معتزلی عده‌ای از شیعیان در مناطقی از جمله مصر، دمشق، بغداد، الرمله، عَکّا، صور، عسقلان و جبل البسماق برای حضرت زهرا سلام الله علیها و فرزندش حضرت محسن(ع) عزاداری می‌کردند.

پرچم و کتیبه‌ی فاطمیه

با توجه به ارادتی که ما شیعیان حضرت زهرا سلام الله علیها داریم، از پرچم‌های گوناگونی در طرح‌ها و جنس‌های متنوع برای ایام فاطمیه استفاده می‌کنیم. هرکس با هر سلیقه‌ای برای نشان دادن ارادت خود به این بانوی بزرگوار از پرچم‌های فاطمیه استفاده می‌کند.

برای دیدن تمام طرح های کتیبه و پرچم دهه فاطمیه اینجا کلیک کنید.