در زمان حیات امام علی (علیه السلام)این شهر به اسامی نینوا و شط الفرات معروف بود. جمعییت شهر کربلا بر اساس آمار سال 2003 در حدود 572.300 نفر است و این شهر مرکز استان کربلا است
کَربَلا یا کربلای مُعَلّی از شهرهای زیارتی شیعیان در عراق است
شهر کربلا پس از شهرهای مکه ، مدینه منوره ،بیت المقدس و نجف مقدس ترین شهر شیعیان جهان شناخته شده است
نام کربلا از در زبان آشوری کهن ریشه دارد و از دو بخش کرب به معنی نزدیک و الله به معنای خداوند گرفته شده است .
برخی دیگر مانند یاقوت حمومی جغرافی دان مسلمان بر این باورند که نام کربلا از واژه عربی کربلاط به معنی زمین نرم اخذ شده است.برخی دیگر نیز معتقدتد این واژه در اصل برگرفته از زمان فارسی و دو کلمه کار و بالا است .
کربلا از ثروتمندترین شهرهای عراق است و منابع اصلی در آمد آن از زاِئرین اماکن متبرکه و کشاورزی است بویژه محصول خرما این شهر از دو بخش قدیم یا بخش مذهبی و کربلای جدید تشکیل شده است .
مرقد مطهر امام حسین علیه السلام که در برخی از منابع نیز آن را مسجدالحسین علیه السلام نام گذاری کرده اند.
حرم امام حسین علیه السلام یا حرم حسینی در کربلا، مدفن ابی عبدالله حسین بن علی، مشهور به سیدالشهداء پیشوای سوم شیعیان است امروزه آرامگاهش تبدیل به محلی برای زیارت شیعیان شدهاست. در این حرم، اما حسین علیه السلام به همراه حضرت علی اکبر(ع) در پایین پا و حضرت علی اصغر(ع) بر سینه در ضریح دفناند. همچنین بیشتر شهدای کربلا کمی آنسوتر در حرم به خاک سپرده شدهاند. در شمال شرقی حرم امام حسین علیه اسلام ، حرم حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام قرار دارد. مابین دو حرم را بین الحرمین میگویند
پس از به شهادت رسیدن امام حسین علیه السلام و اصحاب وی در سرزمین کربلا، قبیله بنیاسد با کمک فرزندش علی ابن حسین (که کالبد پدر و عمویش عباس ابن علی را به تنهایی دفن کرد) کالبد ایشان و اصحابش را دفن کردند. بنیاسد برای قبر امام حسین علیه السلامنشانهای در نظر گرفتند و درخت سدرهای را علامت آن ساختند. در زمان بنیامیه شیعیان به زیارت قبر وی میآمدند و قبر مشخص بود.